Oświadczenie
Stowarzyszenia Romów w Polsce
z dnia 8 kwietnia 2024 r.
w związku z Międzynarodowym Dniem Romów
W dniu 8 kwietnia 2024 r. obchodzimy po raz trzydziesty czwarty Międzynarodowy Dzień Romów. Przypominamy, że Święto to ustanowione zostało w 1990 r. na IV Kongresie Międzynarodowego Związku Romów, który odbył się w Polsce pod patronatem UNESCO. W intencji twórców Międzynarodowego Dnia Romów miał on być istotną okazją do poszerzenia świadomości o narodzie romskim, jego zwyczajach i tradycjach oraz poznania problemów, z jakimi Romowie borykają się we współczesnym świecie, szczególnie z różnymi formami dyskryminacji i stygmatyzacji.
Stowarzyszenie Romów w Polce stwierdza, że pomimo upływu 34 lat od ustanowienia Międzynarodowego Dnia Romów obywatele romskiego pochodzenia nadal są dyskryminowani i stygmatyzowani w Europie, w tym w Polsce. Dzieje się tak głównie w przestrzeni publicznej - na ulicach, w urzędach, w szkołach, w placówkach służby zdrowia, w wymiarze sprawiedliwości, czy w mediach publicznych, szczególnie w Internecie. W stosunku do naszej mniejszości podejmowane są działania naruszające podstawowe prawa człowieka i obywatela, kwestionujące prawa obywatelskie.. A przecież Romowie w Polsce nie są obcy, gdyż zamieszkują w niej już od 1401 r.
Nawiązując do Międzynarodowego Dnia Romów Stowarzyszenie kolejny raz apeluje do polskich władz publicznych o traktowanie polskich Romów jak każdego innego obywatela, w szczególności by nie tworzyły dla polskich Romów specjalnych programów rządowych, by nie wprowadzały przepisów regulujących integrowanie (asymilację) z resztą społeczeństwa. Romowie nie oczekują na zmianę obowiązującego prawa, gdyż jest ono dobrze sformułowane. Mniejszość nasza oczekuje natomiast na jego respektowanie i wykonywanie, w szczególności chodzi nam o zasady określone w Konstytucji dotyczące pomocy Państwa w zakresie podtrzymywania wartości kulturowych (art. 35), równości obywateli w zakresie praw i obowiązków oraz niedyskryminacji (art. 32), czy w Kodeksie karnym – zakazu dyskryminacji, rasizmu, czy stygmatyzacji (art. 118, art. 256, czy art. 257 ).
Stowarzyszenie Romów w Polsce wyraża nadzieję, że wydając oświadczenie przy okazji kolejnych obchodów Międzynarodowego Dnia Romów będzie mogło stwierdzić, iż prawa podstawowe mniejszości romskiej ustanowione w Konstytucji i ustawach są w Polsce przestrzegane, zaś władze publiczne traktują obywateli polskich romskiego pochodzenia równoprawnie jak każdego innego obywatela.
Jednocześnie chcemy zaznaczyć, że w tym roku z dniem 1 lutego została powołana Instytucja Kultury pn; Centrum Historii i Kultury Romów w Oświęcimiu – jest to pierwsza i jedyna taka instytucja w Polsce mającą za zadanie zachowanie materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego Romów w Polsce, oraz walkę z rosnącą falą antycyganizmu w Europie.
